Mantelzorgen… het overkomt je (geleidelijk). Op mijn werk heb ik veel met mantelzorgers te maken. Mannen en vrouwen die voor hun partner met dementie zorgen. Kinderen die zich inzetten voor hun vader of moeder met dementie. Buren of vrienden die met regelmaat een steentje bijdragen om hun naaste met dementie te ondersteunen.
Warm, beschut en veilig.
Mantelzorger, wat is dat eigenlijk? Het woord is in 1972 geïntroduceerd door professor Hattinga, hij omschreef het als ‘zorg die je in een kleine groep aan elkaar verleent’ (bijvoorbeeld in een gezin). Hij zei: ‘de zorg voor iedereen uit de groep is als een mantel, die verwarmt, beschut en beveiligt’.
Mantelzorgers zijn inderdaad de steun en toeverlaat van hun naaste met dementie. Het wordt al bijna vanzelfsprekend gevonden dat hij/zij de taken op zich neemt, iedere keer een stapje verder. Maar hoe beschut, warm en veilig voelt de mantelzorger zich eigenlijk?
Ervaringen.
Tijdens een informatiemiddag sprak ik een aantal mantelzorgers die meer wilden weten over dementie. Het onderwerp “mantelzorg” kwam uitgebreid aan bod, en wat er gebeurde, was dat iedereen wel een emotioneel moment ervoer toen er over gepraat werd.
Lies sprak uit dat haar wereld steeds kleiner wordt.. De sociale contacten worden minder, omdat de mensen uit de naaste omgeving niet meer weten hoe zij met haar partner om moeten gaan. Hij is immers zo stil en communiceren gaat lastiger.
Joris gaf aan dat de dagopvang gelukkig een goede oplossing biedt, voor beiden. Zijn partner gaat er met plezier naar toe, heeft het idee dat zij daar “nodig” is, en zo heeft hij een paar momenten voor zicht zelf.
Ria vertelde trots dat haar man zo fijn opgevangen wordt door de wandelclub. Haar man kan gewoon lekker mee blijven wandelen, en iedereen houdt een oogje in het zeil.
En Nel vertelde dat de dagen samen zo lang worden, haar man is áltijd om haar heen. Hij neemt geen initiatief meer, pakt klusjes niet meer op, is voortdurend bij haar. Als hij ’s avonds naar bed wil om 21.00 uur, vindt hij het prettig als zij dat ook doet…
Zomaar een paar voorbeelden van mensen die 24 uur per dag voor hun partner klaar staan. Hoe houden zij het vol?
Ei kwijt kunnen.
Wat tijdens deze middag ontstond, was dat de mantelzorgers weer meer inzicht kregen in dementie, in hun partner en het proces van eigen regie en rouwverwerking. Daarnaast werd op een gelijkwaardige manier ervaringen gedeeld. Het was prettig om even je ei kwijt te kunnen, en elkaar hierin te herkennen en te erkennen.
“Maar ik ook niet!”
Ik toonde een filmfragment. Hierin vertelde een mantelzorger over zijn partner met dementie onder andere: “Ik moet er mee leren omgaan. Meebewegen en per moment bekijken wat we kunnen doen. Het wordt alleen maar minder. En hij kan er ook niets aan doen”.
Mijn groepje mantelzorgers bekeken dit fragment, veerden allemaal zonder twijfel overeind en zeiden: “Maar wij ook niet!” En zo is het. Dementie hebben is topsport. Voor de mens met dementie én voor de mantelzorger.
Hoe kun je helpen?
Loop even binnen en vraag of je iets kan doen of overnemen. Neem de mens met dementie even onder je hoede (maak het gezellig samen!) zodat de mantelzorger even rust heeft of weg kan. Vraag hoe het gaat en bied een luisterend oor. Laat zien dat je meeleeft benoem het maar eens: “Wat moet het ontzettend zwaar voor je zijn”. Daarmee geef je de mantelzorger een gevoel van erkenning. En tot slot: Leg de mantelzorger ook eens lekker in de watten en geef vooral met regelmaat een oprecht compliment!
Workshops en trainingen.
Wil je de mantelzorger en de mens met dementie ook beter begrijpen? Wil je dat jouw organisatie oog heeft voor de mantelzorgers, cliënten , samen met de professionals?
Neem dan even contact op. Ik geef trainingen, workshops en voorlichtingen over dementie; voor (zorg)professionals, studenten, mantelzorgers, vrijwilligers en alle andere belangstellenden.